MIPHUNPI NGANDAMNAK

on Friday, April 3, 2009

Miphunpi Ngandamnak

1966 le 1970 hrawng, South East Asia chung i boxing ah a min a thang ngaingaimi Laimi pathum an rak um.

Cu hna cu; 1. Ni Ni 2. Dawla le 3. Hrang Kham an si. Ni Ni cu Kawlmin he aa lawh ca-ah miphun dang nih Laimi ah an ruat lo. Dawla zong cu dollar hei ti lei kap ah ruah deuh asi ca-ah Lai min ah an ruat hawi lo. Hrang Kham timi cu Kawl asi lo a fiang ko. Laimi nih cun Lai min asi cu kan theih. Asinain, miphun dang nih cun Laimi asi kha fiang in an thei lo.

Kawlram min in vulei cung boxing thongh zuamnak ah sui medal an lak tikah ka sianginn kai tti Kawl pawl nih Laimi an si hi thei hna seh, ti cu ka duh. Hi hna hi Laimi an si hih, “tiah va au len awk ah a ttha fawn lo. Asi khawh ahcun tadinca ah an min an hmuh bak khan Laimi an si kha thei colh hna seh, ti kha ka duh deuh.

Cu tikah ka lung chungah a rak chuakmi cu Karen pawl hi an si. Karen nih hin an min cu Karen min, Kawl min, Judah min, Mirang min, Mirang holh sawhsawh asimi Wonderful hei ti bantuk in an duhmi min poh kha an i sak. Asinain an min hmai ah “Saw” a um ruangah khan Karen pa asi, ti kha kan theih colh hna. Min pakhat hram ah “Naw” timi kan hmuh cangka Karen nu asi, ti zong kha kan theih colh ve.

Cu kong he pehtlai in Rangoon Universities Chin Annual Magazine (1972) ah khan Kawlca in ka rak ttial. 1970 ah ka ttialmi kha 1972 lawng ah khan magazine a rak chuah khawh caah asi. Cu ah cun Laimi nih “Pa, Nu, Pu le Pi timi pawl hi Karen pawl nih “Saw” le “Naw” timi an min he tthen lo bak in an hman bantuk hin hmang kho ve usi law, tiin ka rak ttial.

Cu hnu tlawmpal 1975 hrawngah Salai Nelson Siangawr Vanhnin, Salai Van Ling le a hawi le Rangoon Sianghleirun kaimi pawl hrihnak in “Salai” le “Mai” timi kha Laimi min ah legally in hman khawh dingin nawl ngeitu hna nih an rak onh hna, ti thawng kan rak theih tikah, kan rak i lawm tuk hringhran. Zei cah tiah kei nih ka rak chuahpimi kha cu phan chawmmi asi ca-ah upadi nunphung chungah a luh ding in tampi chimrel a hau rih lai. Salai le Mai timi cu, holh phun dangdang a holhmi Laimi miphun tte 50, 60 lakah pakhat asimi Asho Laimi nih a cunglei ah kan miphun Laimi min ah hin rak um ve selaw, tiin ka rak duh tukmi a ruah awk ka rak hngalh lomi kha asi. Ka thang tthat tuk hna.

A cung palang deuh in zoh ahcun Salai timi hi Mr. , U , Ko le Maung bantuk asi, ti khawh asi. A dik ve ko. Asinain, kha pin lei ah khan sullam dawh te a ngei rih. Sullam thuk ngaimi a ngei.

1. Mr. timi hi upa (adult) asi cangmi “Ko” le “U” ti khawh mi sin lawng ah hman khawh asi. Min he aa tthen chel a tampi. Miphun a ai-awhnak tha a der. A tlangpi(general) sawsawh asi i, national identity a kennak hmual a der.

2. Kawl nih an hman mi U, Ko le Maung zong hi min he aa tthen chel a tam pi. Min he aa tlai tthup lo. A hmet lio ah “Maung”. A hun upat deuh tikah “Ko”. Cu hnu ah “U” ti asi. Dr. degree te hna hmuh tikah cun Maung, Ko le U vialte an tlau dih. Dr., timi nih a rawlh hna. Zei miphun asi tinak a lang tilo.

3. Karen nih an hman mi “Saw” le “Naw” cu hi bantuk asilo. Minung fa pakhat a nu paw chung in a rak chuah i, a min sak mi ah khan sak chih asi. Cu caah “Saw” cu min he tthen khawh asi ti lo. Sianginn kai tikah, rian ttuan tikah, a zungzal a mah he a um tti. Saw a um hnu kha cu a zei bantuk min i sak zong ah Karen min asi cang. Tahchunhnak ah; Saw Kapi, Saw Ba Win, Saw Nelson. An chuah kaa in an thih tiang tthen lo in min pakhat ah an hman. Saw tel loin Kapi, Ba Win, Nelson tiin kawh ahcun Karen min asinak a lang lo. Asinain, ‘Saw’ aa tel ahcun zei bantuk min an i sak hmanh ah Karen min asi, Karen miphun asi, tiin theih colh asi. Zei cah tiah Saw cu Karen miphun identity asi. Hi ruang ko ah hin Karen hi Kawl he an i cawh tuk ko nain an phun a loh khawh lonak hi asi.

4. “Salai” le “Mai” zong a cung lei kan chim mi “Saw” le “Naw” bantuk hin an sining asi ve. Salai Tun Than cu a upat tikah U Salai Tun Than, tiah Kawl nih an kawh. Ph.D a hmuh tikah cun Dr. Salai Tun Than tiin kawh asi. “U” hmunhma ah hin “Pu” kan chiah lai, ti ahcun, Pu Salai Tun Than ti ding khi asi ko. A poinak zeihmanh a um lo.

Hi bantuk in a miphun identity a ngei lo mi Pyu cu a lo diam cang. Na Laimi (Chin) phun loh ter ding ah cun na siang hrimhrim ve lai lo.

Note: Kindly click HERE here and read the remaining lines. Thanks.

***

0 comments:

Post a Comment